हिवाळ्यात हातापायांना भेगा का पडतात? - आयुर्वेदीक कारणे व उपाय
हिवाळ्याच्या थंडीमध्ये त्वचेशी संबंधित अनेक समस्या उद्भवतात, आणि त्यामध्ये हातापायांना पडणाऱ्या भेगा ही एक सामान्य पण त्रासदायक समस्या आहे. आयुर्वेदानुसार, हिवाळ्याच्या ऋतूत "वात दोष" वाढतो, जो थंड, कोरडा, आणि कठोर गुणधर्मांनी युक्त असतो. हिवाळ्यातील थंड व कोरडे वातावरण त्वचेला हानी पोहोचवते आणि यामुळे त्वचा कोरडी होऊन भेगा पडतात. चला जाणून घेऊया, हिवाळ्यात हातापायांना भेगा का पडतात आणि त्यावर आयुर्वेदिक उपाय कोणते आहेत.
हातापायांना भेगा का पडतात? आयुर्वेदिक कारणे
वात दोषाचा प्रभाव
- आयुर्वेदानुसार, हिवाळ्यात वात दोष तीव्र होतो, ज्यामुळे त्वचेत कोरडेपणा येतो. वात दोषामुळे त्वचेचा ताण वाढतो आणि त्वचेमधील लवचिकता कमी होते, ज्यामुळे भेगा पडतात.
त्वचेतील आर्द्रतेची कमतरता
- हिवाळ्यात त्वचेमधील नैसर्गिक ओलावा हरवतो, ज्यामुळे त्वचा कठोर व कोरडी होते. वात दोष वाढल्यामुळे त्वचेची आर्द्रता कमी होते, आणि त्वचेवर ताण निर्माण होतो, ज्यामुळे हातापायांवर भेगा पडू शकतात.
अयोग्य आहार आणि जीवनशैली
- वातवर्धक पदार्थांचा (जसे की थंड, कोरडे, आणि रुक्ष पदार्थ) आहारात अधिक वापर झाल्यास त्वचेवर वात दोषाचा अधिक प्रभाव होतो. तसेच, पुरेशी विश्रांती न मिळाल्यास आणि असंतुलित दिनचर्या ठेवल्यास वात दोष अधिक वाढतो.
अतिगरम पाण्याचा वापर
- हिवाळ्यात अधिक गरम पाण्याचा वापर केल्याने त्वचेतील नैसर्गिक तेल कमी होते, ज्यामुळे त्वचा कोरडी होऊन भेगा पडण्याची शक्यता वाढते.
अभ्यंग (तेलाने मसाज)
- नियमित अभ्यंग (तेल लावून मालिश) करणे हिवाळ्यात अत्यंत फायदेशीर आहे. वात दोष संतुलित करण्यासाठी तिळाचे तेल, बदाम तेल, किंवा नारळ तेल वापरून हातापायांना हलक्या हाताने मसाज करा. अभ्यंग केल्याने त्वचेत आर्द्रता टिकून राहते आणि त्वचा मऊ व लवचिक होते.
आहारात वात नियंत्रक पदार्थांचा समावेश करा
- आहारात वात नियंत्रण करणार्‍या पदार्थांचे सेवन करावे.
गुणकारी वनस्पतींचा वापर
- चंदन, हळद आणि मनुका यांचा वापर त्वचेवर करावा, कारण यामध्ये वात-शामक गुणधर्म असतात. हळदीत अँटी-ऑक्सिडंट्स असतात, जे त्वचेला पोषण देऊन तिला सुदृढ बनवतात.
गरम पाण्याऐवजी कोमट पाणी वापरा
- हातापाय धुण्यासाठी अतिगरम पाण्याचा वापर टाळावा. कोमट पाणी वापरल्याने त्वचेला आवश्यक ओलावा टिकून राहतो.
संध्याकाळी तिळाच्या तेलाचा वापर करा
- संध्याकाळी झोपण्यापूर्वी तिळाचे तेल हातापायांवर लावावे, कारण तिळाचे तेल वात दोष संतुलित करून त्वचेला आर्द्रता देते आणि थंडीत त्वचेला भेगा पडण्यापासून वाचवते.
उटणे लावणे
- अभ्यंगानंतर दुधात बेसन, चंदन, आणि थोडी हळद मिसळून तयार केलेले उटणे लावल्यास त्वचेला पोषण मिळते आणि कोरडेपणात आराम मिळतो.
हिवाळ्यात हातापायांना भेगा पडणे ही वात दोष वाढल्यामुळे होणारी सामान्य समस्या आहे, परंतु योग्य आहार, अभ्यंग, आणि जीवनशैलीत सुधारणा केल्यास या समस्येवर नियंत्रण मिळवता येऊ शकते. आयुर्वेदानुसार, वात दोष संतुलित ठेवण्यावर लक्ष केंद्रित केल्यास आपण हिवाळ्यात हातापायांना भेगा पडण्यापासून वाचवू शकतो.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा